Burn-out uit de boeken lost mentale problemen werkend Nederland niet op

Volgens arbodienstverleners ArboNed en HumanCapitalCare, beide onderdeel van HumanTotalCare en gezamenlijk werkzaam voor circa één miljoen werknemers, is dat niet de kern van de oplossing. "Het gaat niet om de naam, maar om de manier waarop we omgaan met stress en overbelasting op het werk. De focus moet liggen op vroegtijdig signaleren en effectief handelen, want de klachten zijn echt en zorgen voor langdurige uitval", benadrukt Iris Homeijer, bedrijfsarts en directeur medische zaken bij HumanCapitalCare.

Burn-out is een containerbegrip

"Burn-out is in de volksmond een verzamelnaam geworden voor allerlei stressgerelateerde klachten", zegt Homeijer. Het is vaak een combinatie van symptomen, er is geen eenduidige medische definitie en de interpretatie verschilt per zorgprofessional. "Als bedrijfsartsen kijken we naar de opbouw in ernst en duur van stressgerelateerde klachten. We maken onderscheid tussen lichte spanningsklachten, zwaardere overspannenheid en burn-out. Bij burn-out staan vermoeidheid en uitputting op de voorgrond en duren de klachten minstens al zes maanden. Die opbouw zie je ook terug in het verzuim. In 2024 vielen werknemers met stressgerelateerde klachten gemiddeld 250 dagen uit. Bij een burn-out liep dat zelfs op tot 318 dagen – ruim tien maanden."

Van diagnose naar duurzame aanpak

Uit cijfers van ArboNed en HumanCapitalCare blijkt dat het langdurige verzuim door stressgerelateerde klachten de afgelopen vijf jaar met 35% is gestegen. Inmiddels wordt één op de vier verzuimdagen veroorzaakt door stress. Homeijer: "Of professionals de term burn-out blijven gebruiken of niet, doet niets af aan het feit dat de klachten bestaan. Vaak lopen mensen er al maanden mee rond voordat ze uitvallen. Dat is zonde, want met tijdige signalering en relatief kleine aanpassingen valt veel te voorkomen." Volgens Homeijer ligt daar een enorme kans: investeren in veerkracht en het vroegtijdig bespreekbaar maken van de klachten. "Werkgevers en werknemers spelen daarin een sleutelrol. Een veilige werkomgeving, waarin collega’s naar elkaar omkijken en signalen bespreekbaar zijn, maakt écht het verschil."

Analyseren oorzaken voor juiste aanpak

Om te komen tot de juiste zorg en begeleiding is bij klachten vooral een goede analyse van de klachten en oorzaken nodig. "Wanneer klachten impact hebben op het werk, betekent dit niet per definitie dat werk de oorzaak is. Om te komen tot een juiste aanpak is het belangrijk om te kijken wat de onderliggende oorzaak van de klachten is. De bedrijfsarts kijkt daarom breed: wie is iemand, wat speelt er privé, wat gebeurt er op het werk, et cetera? Alleen als je de oorzaak kent, kun je de juiste aanpak kiezen." 

Stress tijdig herkennen

Om ervoor te zorgen dat werkgevers en werknemers stresssignalen op tijd herkennen en aanpakken, werkt HumanTotalCare samen met Amsterdam UMC en andere partners in het programma DESTRESS. Dit initiatief richt zich op het verminderen van stress en het vergroten van veerkracht bij werknemers en organisaties. Daarbij ligt de focus op het tijdig herkennen en aanpakken van stresssignalen en het goede gesprek daarover tussen werknemers en werkgevers.