Verzuim 2023: griep & stressgerelateerde klachten grootste veroorzakers

Verzuim in november opnieuw op hoogste niveau

De stijging van het gemiddelde verzuim in november wordt met name veroorzaakt door griepachtige klachten. Dit lijkt in december verder door te zetten. Per 1.000 medewerkers waren er in november 83 nieuwe ziekmeldingen (ten opzichte van 72 in oktober 2023). Opvallend is het hoge aantal verzuimmeldingen in het onderwijs: 136 meldingen per 1.000 medewerkers. Hoewel de stijging van het verzuim gebruikelijk is voor deze tijd van het jaar, lijkt dit iets eerder op gang te komen dan in 2022.

Jaartrends in verzuim

Het gemiddelde verzuim lag van december 2022 tot en met november 2023 met 4,6% lager dan in het jaar daarvoor (4,7%). De afgelopen drie jaar werd het jaarlijkse verloop van het verzuim, in tegenstelling tot de gebruikelijke seizoenspatronen, sterk beïnvloed door corona. In 2023 zien de arbodiensten de seizoenstrends weer terugkeren in het verzuim. ‘Mensen meldden zich in 2023 minder vaak ziek dan in 2022’, licht Redmer van Wijngaarden, directeur medische zaken bij ArboNed toe. 'Tegelijkertijd zien we dat de trend van stijging van langdurend verzuim door psychische klachten doorzet. Daarbij zorgen de seizoenspieken in het verzuim door griepachtige klachten voor uitdagingen voor werkgevers in een toch al krappe arbeidsmarkt’.

Voorkomen psychisch verzuim

ArboNed en HumanCapitalCare blijven ook voor het nieuwe jaar vooral het voorkomen van psychisch verzuim als belangrijk aandachtspunt zien. In de periode juli 2022 tot en met juni 2023 steeg het langdurend verzuim door stressgerelateerde klachten (spanning, overspanning en burn-out) met 8,4%.  Ruim een vijfde van alle dagen die mensen in totaal verzuimen, komt voort uit klachten die verband houden met stress, zoals piekeren, lusteloosheid en gespannenheid. Opvallende sectoren zijn het openbaar bestuur, de zorg en het onderwijs.  

Balans

Hoewel stressklachten ertoe kunnen leiden dat iemand op het werk uitvalt, geven bedrijfsartsen van ArboNed en HumanCapitalCare in 40% van de gevallen aan dat de oorzaken vaak weinig met het werk te maken hebben. Gebeurtenissen in iemands persoonlijke leven, zoals mantelzorg, echtscheiding of financiële zorgen, kunnen een grote impact hebben op de werkprestaties. Van Wijngaarden benadrukt het belang van een persoonlijke aanpak: ‘Psychische klachten zorgen ervoor dat steeds meer mensen voor lange tijd uitvallen. In veel gevallen had dit met de juiste en tijdige ondersteuning voorkomen kunnen worden. Het is belangrijk dat werkgevers en werknemers met elkaar in gesprek blijven en waar mogelijk tijdig in actie komen om een goede balans te behouden.’

Samenvatting verzuim in 2023

1^e kwartaal

De vroege griepgolf leidt in februari met 5,0% tot een piek in het verzuim. Hoewel het gemiddelde verzuimpercentage in maart daalt naar 4,9%, blijft het verzuim nog steeds aanzienlijk hoger dan voor de coronapandemie in 2019 (4,5% in maart 2019).

2^e kwartaal

In het tweede kwartaal van 2023 daalt het verzuim verder: van 4,4% in april tot 4,2% in mei en juni. Vooral de zorgsector ziet een afname van het aantal ziekmeldingen. Het gemiddelde aantal ziekmeldingen blijft dit kwartaal stabiel doordat de winterse griepgolf in april vroeg ten einde loopt.

3^e kwartaal

In de zomervakantie ontvangen ArboNed en HumanCapitalCare minder ziekmeldingen dan gebruikelijk is in deze periode. Het gemiddelde verzuimpercentage in Nederland daalt naar 4,1% in augustus, maar stijgt in september (conform de seizoenstrend weer) naar 4,4%. Die eerste dag werken na een tijd van ontspanning tijdens de zomervakantie brengt voor een aantal medewerkers de ‘afterholidaydip’ met zich mee.

4^e kwartaal

In het laatste kwartaal van het jaar duiken griepachtige klachten weer op, wat zorgt voor een stijging van het gemiddelde verzuimpercentage naar 4,7% in oktober en 5,0% in november. Vooral het onderwijs wordt hard getroffen.