Til jouw RI&E naar een hoger niveau
Annemieke Leegwater is senior arbeidshygiënist bij HumanCapitalCare. Zij adviseert over en helpt klanten met hun RI&E. Waar zitten volgens haar de meest voorkomende verbeterpunten voor organisaties? “Het is belangrijk dat de uitgangspunten van de RI&E helder zijn en je het proces goed doorloopt. Neem daarnaast psychosociale arbeidsbelasting (PSA) actief mee en actualiseer periodiek de RI&E.”
1. Doorloop het RI&E-proces
Het doel van de RI&E is de risico’s en beheersmaatregelen ten aanzien van de veiligheid en gezondheid in het werk in kaart te brengen. Om dit voor elkaar te krijgen is de inzet van verschillende methodieken nodig:
Spreek mensen binnen je bedrijf
Neem contact op met een bedrijfsarts, de vertrouwenspersoon en sleutelpersonen binnen jouw organisatie. Denk aan een manager bedrijfsvoering, facilitair manager, preventiemedewerker en mensen van de OR.
Raadpleeg een deel van de medewerkerspopulatie
Bij hen doe je navraag over de beleving van de arbeidsomstandigheden. Het gaat dan om concrete arbeidsomstandigheden, zoals binnenklimaat, maar ook over beleving van werkdruk, pesten, discriminatie en seksuele intimidatie. Dit kun je onderzoeken door middel van vragenlijstonderzoek en/of (aanvullende) interviews.
Documentenonderzoek
Naast de gesprekken en interviews is er nog het documentenonderzoek. Wat heb je als organisatie allemaal op papier staan qua procedures en arbobeleid? En als dat arbobeleid dan op papier staat, zie je dat in de praktijk uitgevoerd in de organisatie? Hier kom je achter door een rondgang te doen over afdelingen en langs werkplekken, waarbij je medewerkers vragen kunt stellen.
Opstellen van een RI&E
Al deze data verwerk je en leg je vast in de RI&E. Dit houdt in: risico’s evalueren, grondoorzaken voor risico’s identificeren en ontbrekende beheersmaatregelen adresseren.
Opstellen van een plan van aanpak
Met een goede RI&E zorgt de organisatie zelf voor het opstellen van een plan van aanpak. SMART geformuleerd en met maatregelen uitgewerkt naar de wijze waarop deze geïmplementeerd gaan worden.
2. Neem PSA expliciet mee
Een RI&E wordt door veel organisaties nog gezien als het verzamelen en oplossen van fysieke concrete knelpunten binnen het pand. PSA wordt hierin vaak nog onvoldoende meegenomen. Met de toenemende stressgerelateerde klachten de afgelopen jaren is de PSA, waaronder werkdruk een zeer belangrijk thema in de RI&E. “Bij een goed beleid rond thema’s van PSA gaat het niet zozeer om het individu. In de RI&E onderzoeken we de aard en omvang van werkdruk, intern ongewenst gedrag en extern ongewenst gedrag onder de medewerkers. Ook achterhalen we wat de grondoorzaken hiervoor zijn. Op basis hiervan kan het beleid aangescherpt worden op organisatieniveau met aanpak van deze grondoorzaken, zodat de omstandigheden fundamenteel kunnen verbeteren.”
Welke risico’s lopen organisaties als PSA onvoldoende mee wordt genomen in een RI&E?
- Bij onvoldoende inzicht in de aanwezigheid van werkdruk factoren die kunnen leiden tot psychische overbelasting is er een groter risico op een burn-out. Je komt daar pas te laat achter wanneer medewerkers zich ziek melden.
- Bij onvoldoende inzicht in aard en omvang van intern ongewenst gedrag (zoals pesten of discriminatie) in je organisatie, komen mogelijk pas signalen naar boven als medewerkers zich melden bij de vertrouwenspersoon of uit dienst gaan. Dit is zeer ondermijnend voor de organisatie.
- Bij alle PSA-factoren speelt de leidinggevende een belangrijke rol: in het signaleren, maar zeker ook bij het acteren. Niet alleen op individueel niveau, maar ook op teamniveau.
3. Actualiseer de RI&E regelmatig
Een RI&E dient periodiek gedaan te worden. In de aanleiding voor vernieuwing van de RI&E liggen niet alleen veranderingen in de fysieke werkomgeving ten grondslag. Elke verandering binnen een organisatie kan een reden zijn om een RI&E te actualiseren. Denk aan een sterke groei van het aantal medewerkers, een nieuwe afdeling of werkproces en een reorganisatie.
Hulp bij uitvoering RI&E
Heeft jouw organisatie hulp nodig bij het uitvoeren van de RI&E? Neem dan contact op met jouw vaste contactpersoon binnen HumanCapitalCare.